STAAKT!!! STAAKT!!! STAAKT!!!
Bij een demonstratie voor het stadhuis van Amsterdam eerder dit jaar legde mijn broertje aan een grote groep mensen uit waarom hij het woord mensch op zijn onderarm heeft getatoeëerd. Het betekent ‘goed en nobel mens’. Een mensch is empatisch. Een mensch neemt verantwoordelijkheid. Een mensch komt op voor een medemens. Dit woord betekent in onze familie veel, omdat menschen de reden zijn dat wij vandaag in leven zijn.
Want het waren niet de politici, niet de media en al helemaal niet de politie die ervoor zorgden dat onze gevluchte Joods-Duitse grootvader de oorlog overleefde. Het waren normale mensen, in een normaal gezin in het noorden van het land. Mensen die een negenjarig jongetje in nood wilden helpen, hem met gevaar voor eigen leven opnamen in hun gezin en daarmee zijn leven hebben gered.
Diezelfde moed, kracht en compassie leidden in februari 1941 tot het enige massale protest tegen de Shoa in Europa. Arbeiders legden hun werk neer. Trams stonden stil. Winkels bleven dicht. De Februaristaking was niet alleen een vuist tegen het racisme en het geweld van de bezetter, maar ook een uitgereikte hand naar achtervolgde en onderdrukte medemens. Het devies van onze stad Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig, hebben we daar niet voor niets aan overgehouden. Die kracht van de Februaristaking spreekt boekdelen en het herdenken daarvan zal altijd belangrijk blijven.
Opkomen voor je medemens heeft geen politieke kleur. Opkomen voor je medemens in noodzakelijk. Wij leren onze kinderen dat je een ander niet mag buitensluiten, dat je nooit mee pest, dat je een ander omgevallen kind in de zandbak weer overeind helpt. Laten we niet vergeten dat we die normen zelf ook na moeten streven. Laten we onze empathie en menselijkheid niet verliezen. Het herdenken van de Februaristaking houdt ons een spiegel voor in het hier-en-nu. Blijf niet passief langs de zijlijn staan. Want geen van ons is vrij tot wij allen vrij zijn.
STAAKT!!! STAAKT!!! STAAKT!!!
Emma Fuchs (penningmeester)
Het is vrij eenvoudig om het verleden een-op-een te vergelijken met iets dat plaatsvindt in het nu. Jaarlijks herdenken we op 25 februari een daad van verzet die plaatsvond na de eerste grote razzia op 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam. 427 Amsterdamse Joodse mannen werden door de nazi’s opgepakt en op transport gesteld. Woorden als ‘razzia’ maar ook pogrom, genocide of holocaust, zijn de afgelopen tijd meer dan eens gebruikt om (extreme) politieke uitingen te formuleren of publieke opinie te maken. Het gebruik van deze woorden drijft mensen eerder uiteen dan naar elkaar toe. Ter verdediging van een mening of standpunt, rukken we – zonder over veel historische kennis te bezitten – te pas en te onpas het verleden uit haar context om woorden te geven aan de actuele verschrikkingen van de oorlog in Oekraïne, Gaza en andere plekken in de wereld. Of om woorden te geven aan het geweld, onrust en angst in onze eigen stad.
Ook rondom de herdenking van de Februaristaking 1941 kan de verleiding bestaan om vergelijkingen te maken tussen het verleden en het heden. Actuele politieke leuzen en kreten die teruggrijpen naar het verleden kunnen ons afleiden van de onderliggende idealen die aan de herdenking ten grondslag liggen. Maar we moeten ervoor zorgen dat dit niet afleidt van waar het echt om gaat. Herdenken gaat verder dan het trekken van vergelijkingen tussen vroeger en nu. Het gaat om belangrijke waarden van medemenselijkheid en verzet tegen uitsluiting en racisme, ongeacht wie het betreft. Het gaat om op komen voor een ander.
Als we de verleiding weerstaan om te veel in historische parallellen te denken en ons richten op de diepere waarden die ten grondslag liggen aan onze herdenking dan kan deze een middel tegen polarisatie zijn. Door te herdenken hoe Amsterdammers in verzet kwamen tegen de vervolging van de Joodse mensen in 1941 leren we dat we ons ook in 2025 moeten uitspreken tegen alle vormen van antisemitisme, racisme en onverdraagzaamheid. In welke vorm dan ook. Het is én-én. Maar blijven we het verleden naar het heden trekken? Dan ontnemen we onszelf de ruimte voor reflectie en het vermogen om te leren van de lessen die de geschiedenis ons biedt. Door het verleden zorgvuldig in zijn context te begrijpen, kunnen we ons morele kompas scherpen en ons inzetten voor een toekost waarin solidariteit, inclusiviteit en rechtvaardigheid centraal staan.
Jelmer Peter (secretaris)
Algemene voorzieningen
Aanwezig, beschikbaar of toegestaan
Assistentiehond toegestaan
Persoonlijke assistent
Rustplekken
Voorzieningen voor mensen die doof of slechthorend zijn
Aanwezig, beschikbaar of toegestaan
Gebarentaalinterpretatie
Extra uitleg
Niet aanwezig, beschikbaar of toegestaan
Zintuigelijke beleving
Toegankelijk gebouw
Trappen met leuning
Toegankelijke lift
Toegang zonder drempels en treden worden overbrugd door een hellend vlak
Drempelloos gebouw en doorgangen zijn voldoende breed
Rolstoelvriendelijk toilet
Mobiele pin
Lus voor slechthorende (vast of mobiel)
Gesloten ondertiteling
Open ondertiteling
Herkenning Sunflower Keycord
Prikkelarme uren
Prikkelarme ruimte
(uit de herdenkingskrant)
Nieuwe Herdenkingskrant
Voor u ligt de nieuwe opzet van de ‘krant’ die traditiegetrouw ieder jaar verschijnt in de aanloop naar de herdenking van de Februaristaking. De herdenking die elk jaar op 25 februari om 16.45 uur plaatsvindt bij de Dokwerker op het Jonas Daniël Meijerplein. Wij herdenken op die datum dat in het oorlogsjaar 1941, als reactie op de eerste razzia op Joodse Amsterdammers in de ‘Jodenhoek’ op en rond dit plein, andere Amsterdammers massaal staakten en de straat opgingen. De dag erna volgden ook inwoners uit omringende gemeenten zoals Hilversum en Zaanstad.
Zij allen kwamen op tegen onrecht en voor de ander. Zij toonden hun solidariteit met medeburgers die werden gediscrimineerd. Het was de enige brede burgerlijke protestactie in bezet Europa tegen de anti-Joodse maatregelen van de nazi’s. Als blijk van erkenning en waardering verleende koningin Wilhelmina de gemeente Amsterdam in 1946 het devies Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig dat sindsdien is toegevoegd aan het stadswapen.
Comité Herdenking Februaristaking 1941 wil deze waarden, die verbonden zijn aan deze historische verzetsdaad, als inspiratie laten dienen voor onze eigen tijd. Dat doet het comité door samen met de gemeente Amsterdam op te roepen naar de herdenking te komen.
Een bijeenkomst van en voor mondige burgers. Om zo ons allen aan te zetten tot nadenken en handelen.
In de weken voorafgaand aan de herdenking worden met diverse partners activiteiten en programma’s in de stad georganiseerd, veel door of voor jongeren. Wij hopen u op een van deze momenten te zien, in ieder geval op 25 februari om 16.45u bij de Dokwerker.
Jaïr Stranders (voorzitter)
In aanloop naar de herdenking geven leden van het comité gastlessen op middelbare scholen in Amsterdam. De lessen zijn vormgegeven rondom het gratis educatieve pakket dat hoort bij de interactieve graphic novel De Stad Moet Plat! Deze novel liet het comité in 2023 ontwikkelen en is te bekijken op mobiel, tablet of computer via www.destadmoetplat.nl
Heeft u vragen over de lessen of over het materiaal? Stuur dan een e-mail naar info@februaristaking.nl
Na de Oorlog – Landelijk centrum naoorlogse gastsprekers WO2 tot nu, organisator van de Herdenking Joods Verzet op 25 februari, biedt 10 gratis gastlessen aan in de periode voorafgaand aan beide herdenkingen. In deze lessen delen gastsprekers persoonlijke verhalen over hun (Joodse) familie die verzet heeft gepleegd in WO2 en hoe zijn vrijheid en verzet anno nu beleven.
Voor meer informatie, neem contact op met Na de Oorlog via 085-2500281, 06 397 623 78 of info@nadeoorlog.nl
