Nu vindt ieder jaar de herdenking van de Februaristaking plaats op het Jonas Daniël Meijerplein, maar dat is niet altijd zo geweest.
De eerste gezamelijke oproep van het Comité en het Gemeentebestuur van Amsterdam was in 1991 bij de vijftigste verjaardag van de Februaristaking. Dat was niet de eerste herdenking. Vlak na de oorlog in 1946 werd de februaristaking voor het eerst herdacht, al vond de herdenking nog niet plaats op het Jonas Daniël Meijerplein. De eerste herdenking was tegenover de Mozes & Aäronkerk op het Waterlooplein. Burgemeester Feike de Boer van Amsterdam deelde toen mee, dat Koningin Wilhelmina het devies ” Heldhaftig, vastberaden , barmhartig” aan Amsterdam gaf. Deze woorden, die vanaf dat moment in het wapen van Amsterdam verwerkt zijn, waren een beloning voor het moedige optreden van de Amsterdammers tegen de Duitse bezetter. Feike de Boer zei dat, “nog nooit in de geschiedenis een algemene werkstaking is geproclameerd tegen een pogrom; dat gebeurde in Amsterdam in februari 1941. In 1947 vond de herdenking plaats bij een tijdelijk geplaatst monument, een met zwart doek omfloerste lichtmast. Burgemeester d’Ailly merkte in zijn toespraak op, dat ” op dit historische plein een monument dient te verrijzen, opdat het nageslacht tot in lengte van dagen aan deze machtige daad wordt herinnerd.” Een jaar later vond de herdenking op het Waterlooplein plaats vlakbij een schild met de namen van zeven stakers, die direct na de 25ste februari 1941 waren gearresteerd. Vier van hen werden gefusilleerd; drie kwamen om het leven in concentratiekampen.
Pas in 1950 verplaatste de herdenking naar het Jonas Daniël Meijerplein, waar de Dokwerker nog niet stond. De Dokwerker werd in 1952 op het plein onthuld. In de geschiedenis van de herdenking zijn een aantal extra bijzondere herdenkingen geweest. In 1951 was de herdenking heel indrukwekkend en saamhorig. Er waren mannen gekleed in de pakken die ze tijdens hun gevangenschap hadden moeten dragen, soldaten in uniform, en het bestuur van de Diamantbewerkersbond. Lange tijd daarna was er niet zo’n gezamelijke herdenking meer. We mogen ook de herdenking van 1991 niet vergeten. Het was toen 50 jaar geleden dat de Februaristaking plaats vond. Ter ere van dit jubileum waren Koningin Beatrix en Prins Claus op de herdenking aanwezig. Bovendien had de herdenking van ’91 een extra dimensie door de golfoorlog, die net was uitgebroken. In het licht van het jubileum is er een postzegel en een poststempel ontworpen. De speciale postzegel is ontworpen door Jan van Toorn. Hij is een bekende ontwerper die ook voor de Rechten van het Kind postzegels gemaakt heeft. Zelf zegt hij het volgende over zijn ontwerp:
De postzegel over de Februaristaking verschijnt ter herdenking van de dag waarop, zoals in een gedicht getiteld:
25 februari 1941 – Dag van Amsterdam
“Wat men uit dezen bittren tijd
Aan uur en dag vergeten mag:
Nooit dezen onvolprezen dag,
Toen ’t volk, dreiging en dood ten spijt,
Terwille der gerechtigheid,
Opstond voor ’t volk dat onderlag.”
“Het ontwerp wil die gebeurtenis helpen herinneren, maar tegelijkertijd actualiseren, omdat er ook nu omstandigheden te over zijn waarin sociale spanningen sluipend overgaan in georganiseerde vormen van racisme: systematische verdachtmaking, vervolging en vernietiging van ‘anderen’. Ik heb geprobeerd deze moreel-instrumentale benadering in de vorm te later doorwerken. Vandaar dat deze postzegel bestaat uit een verzameling stilistische brokstukken waarvan ik hoop dat ze, door de manier waarop ze worden gehanteerd, ook helpen om de boodschap als een personlijk argument te laten overkomen. Het gebruikte fotografische fragment is uit een van de weinige foto’s van de razzia’s in Amsterdam, die de aanleiding waren voor de februaristaking.”
De Israëlische ambassade heeft voor de 50ste verjaardag van de februaristaking een poststempel laten ontwerpen. De stempel met een afbeelding Dokwerker ziet u hier over een Israëlische postzegel van Anne Frank afgedrukt.
