De herdenking op het Jonas Daniel Meijerplein werd ondanks de kou druk bezocht, er waren ruim 2500 bezoekers. Na het voorwoord van Thijs Middeldorp en Jair Stranders, de nieuwe voorzitters van het Comité Herdenking Februaristaking 1941, droeg acteur André van Duin drie gedichten voor en sprak de directeur van het Verzetsmuseum Amsterdam, Liesbeth van der Horst. Zangeres Joy Wielkens en gitarist Vlado Spisiak brachten het gedicht Ben Ali Libi van Willem Wilmink als lied.
Hierna werden bloemen en kransen gelegd gevolgd door het defilé.
In het openingswoord van Jaïr Stranders en Thijs Middeldorp, de nieuwe voorzitters comité Herdenking Februaristaking 1941, vertelden ze: “Als nieuwe voorzitters van het comité Herdenking Februaristaking 1941 raakten wij een aantal jaar geleden betrokken bij deze herdenking. Wij zijn beiden geraakt door hoe men in die februaridagen vanuit gevoelens van solidariteit en medemenselijkheid in verzet kwam.
2018 is uitgeroepen tot Jaar van Verzet. Ter introductie van dit jaar stelde NIOD directeur Frank van Vree een aantal wezenlijke vragen:
Wat zou ik doen wanneer er een beroep op mij wordt gedaan, wanneer ik zie dat de waardigheid van de ander in het geding is? [..] En hoe kies ik een kant als mijn eigen toekomst onzeker is?”
Acteur André van Duin bracht drie gedichten: “Verzet begint niet met grote woorden” van Remco Campert en twee door hemzelf geschreven gedichten “Ik hoop dat het nooit meer oorlog wordt…” en “Knoop in de rails”
Liesbeth van der Horst, directeur van het Verzetsmuseum Amsterdam ging in haar toespraak in op de geschiedenis van de stakers, onder meer die van de tramconducteur Joop Ijisberg. “Voor mij onderstreept het het belang van de rechtsstaat. Een gewone huisvader als Joop Ijisberg, die alleen maar had gestaakt uit protest tegen die eerste razzia op Joden, hier op dit plein, en die daarna nog wat illegale kranten had verspreid, was overgeleverd aan rechteloosheid en terreur, en stierf voor het vuurpeloton.”
“Maar ervaringen zoals die van Joop IJisberg en zijn gezin zijn voor ons in elk geval een waarschuwing tegen een racistische, totalitaire staat, en een aanmoediging om de rechtstaat te koesteren en te beschermen.”
Zangeres Joy Wielkens en gitarist Vlado Spisiak brachten het gedicht Ben Ali Libi van Willem Wilmink als lied.
Daarna werd om vijf uur bij het luiden van de klokken het defilé geopend en werden vele bloemen en kransen gelegd. Het Comité Herdenking Februaristaking 1941 met Oud-voorzitters Tinie Ijisberg, Joke Koningh opende het defilé, gevolgd door het gemeentebestuur van Amsterdam, Vanuit de gemeente waren aanwezig Wethouders Simone Kukenheim, Laurens Ivens, Pieter Litjens en Eric van der Burg. Burgemeester Jozias van Aartsen legt samen met voorzitter van de gemeenteraad Emre Ünver een krans.
Daarna volgden de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer der Staten Generaal: mevrouw Broekers-Knol en mevrouw Arib, de Gedeputeerde van de Provincie Noord-Holland Adnan Tekin, namens de Staatssecretaris van VWS Erik Gerritsen, secretaris-generaal van het Ministerie VWS, de leden van het dagelijks bestuur van Stadsdeel Centrum: Jeanine van Pinxteren en Roeland Rengelink, de Verzetskoepels (COVVS) en de sprekers Liesbeth van der Horst, Andre van Duin en zangeres Joy Wielkens en gitarist Vlado Spisiak.
Zij werden begeleid door leerlingen die zijn verkozen tot Erfgoeddragers van het project Oorlog in mijn Buurt en jongeren van de jongerenproducties van Theater Na de Dam.
Daarna werden bloemstukken en bloemen gelegd door nabestaanden van februaristakers, Amsterdams 4 en 5 mei comité, de Gemeenteraad van Amsterdam, Gemeentes uit de Zaanstreek, ‘t Gooi, Kennemerland, Utrecht en overige gemeentes uit het land, Vakbonden en Politieke partijen, Jongerenorganisaties en maatschappelijke organisaties. Vele bezoekers volgden. Zoals elk jaar kon het publiek zich warmen op het plein bij de vuurkorven met warme chocolademelk en napraten met elkaar. De Dokwerker en de bloemenzee werden mooi uitgelicht.
Media aandacht
De herdenking van de Februaristaking 1941 kreeg in 2018 aandacht in de pers, o.a. het NOS Journaal en Jeugdjournaal deden verslag, de Amsterdamse tv zender AT5 maakt een reportage, radiozender Amsterdam FM hield een interview met de nieuwe voorzitter en dagbladen als Het Parool, de Telegraaf, AD, en de grote regionale kranten publiceerden vooraf en achteraf. Op zaterdag 25 februari was er een speciale Jaar van Verzet bijlage in de landelijke kranten AD en Het Parool waar de Februaristaking aan bod kwam. Ook online bij onder meer nu.nl, nos.nl en Historiek was er aandacht. In samenwerking met de Gemeente Amsterdam werd een korte video reportage van het basisscholen- en kunstproject gemaakt, dat op AT5 werd uitgezonden. Ook maakte de gemeente Amsterdam voor hun social media (Facebook 65.220 likes) vijf video portretjes van moderne collega’s. Deze portretjes werden ook aangevuld met een foto en interview met hen op de website wiewarendestakers.nl
Via de social media kanalen (Facebook, Twitter en Instagram) werd live video gestreamd en verslag gedaan met foto’s en tekst.
Op twitter werd #februaristaking zondag 25 februari trending topic.
Kunstenaar Himmelsbach had de poster voor de herdenking in 2018 ontworpen.
Randprogramma 2018
Rondom de herdenking werd een uitgebreid randprogramma georganiseerd door diverse organisaties met de Februaristaking 1941 als thema of inspiratiebron.
Officiële start Jaar van Verzet
De Herdenking Februaristaking is in 2018 tevens het startpunt van het ‘Jaar van Verzet’. Namens het ministerie van VWS kwam de secretaris-generaal Erik Gerritsen naar de herdenking bij de Dokwerker en gaf diezelfde middag in Amsterdam het startsein voor het Jaar van Verzet.
Oproep: Wie waren de stakers
Op de website www.wiewarendestakers.nl zijn de bedrijven, beroepen en verhalen van stakers te vinden. Deze site bouwt voort op de oproep van het Amsterdams Stadsarchief uit 2015 om namen van Amsterdamse stakers en bijbehorende documenten daar te melden. Het Comité Herdenking Februaristaking 1941 maakt in 2018 een start met verzamelen, bewaren en zichtbaar maken. Onder het motto ‘wie waren de stakers in dit bedrijf en wie werken er nu’ zijn portretten van jonge collega’s gemaakt.
Open Call kunstenaars en NHM verbindt: Ondertussen en de Februaristaking
In een oproep vroeg het Comite Herdenking februaristaking aan kunstenaars om een verbeelding te maken van een eigen staker. Van de werken die werden ingediend werden de drie meest aansprekende getoond in het Nationaal Holocaust Museum i.o. In samenwerking met Ondertussen Amsterdam (een internationale groep kunstenaars en creatieve ondernemers van over de hele wereld) werd op zondag 25 februari om 13:0 uur een dialoog met de kunstenaars georganiseerd.
De expositie was (samen met de Dokwerkertjes van de basisscholen) nog te zien t/m10 maart.
Scholieren aan de slag met de Februaristaking
Leerlingen van een flink aantal Amsterdamse scholen gingen op verschillende manieren aan de slag met de Februaristaking. Op basisscholen in Amsterdam-Oost deden de leerlingen dat in het kader van het cultuureducatieprogramma van De Rode Loper op School . Het eindresultaat waren persoonlijke dokwerkertjes, die onderdeel waren van de herdenking op 25 februari. www.derodeloperopschool.nl
Leerlingen in het voortgezet onderwijs werpen zich op de Februaristaking met de School der Poëzie.
Ter afsluiting werd op vrijdag 23 februari in het OBA Theater in de centrale bibliotheek van Amsterdam een ‘PoëzieRevue’ gehouden. www.schoolderpoezie.nl.
Lees hier de winnende gedichten van de wedstrijd
Fototentoonstelling
Op de dag van de herdenking was de fototentoonstelling IK, JIJ, HIJ, WIJ, JULLIE, ZIJ van Bernd Wouthuysen, over de razzia op het Jonas Daniël Meijerplein te zien in de Mozes en Aaronkerk (Waterlooplein). Deze werd bezocht door 770 bezoekers. De tentoonstelling gaat later dit jaar door het land reizen in het kader van het Jaar van Verzet.
Meer herdenkingen
Vooraf werd in de middag van 25 februari herdacht in Amsterdam West bij de Dirk van Nimwegen plaquette, waar leerlingen van de Annie M.G. Schmidtschool gedichten voordroegen en bloemen legden. Portefeuillehouder Fenna Ulichki hield een toespraak en legde een krans namens Stadsdeel West.
Het Amsterdamse FNV-comité organiseerde in de middag een bijeenkomst in de Stopera met sprekers.
Maandag 26 februari werd de Februaristaking herdacht in de gemeente Zaanstad en in Hilversum.
