Verslag Herdenking Februaristaking 1941

zaterdag 25 februari 2017

De herdenking op het Jonas Daniel Meijerplein werd druk bezocht, er waren ruim 2000 bezoekers. Na het voorwoord van Joke Koningh, de voorzitter van het Comité Herdenking Februaristaking 1941, spraken acteur/kunstenaar Jeroen Krabbé en dichter Gershwin Bonevacia. Hierna werden bloemen en kransen gelegd gevolgd door het defilé.

Sprekers

In het openingswoord gaf Joke Koningh aan dat we stil staan bij het verleden maar ook het heden belichten. “Elk jaar staan we bij de Dokwerker om de stakers van toen te eren en te herdenken, maar ook omdat zij voor ons nog steeds een voorbeeld zijn hoe je moet opkomen voor de rechten van anderen wanneer die rechten worden afgenomen. Hiermee blijft de staking actueel, ook nu moeten we ons inzetten om ervoor te zorgen dat discriminatie, uitsluiting en intolerantie geen kansen krijgen.”

Het is positief dat steeds meer mensen, jongeren en ouderen, deelnemen aan de activiteiten rondom de herdenking. “Wij zijn trots op de Februaristakers op wat zij deden, maar ook op het feit dat de staking in deze tijd nog steeds een inspiratiebron is. Die bron zorgt voor het nadenken over de eigen houding en de eigen verantwoordelijkheid en in overeenstemming daarmee te handelen, zodat we kunnen blijven wonen in een democratische rechtstaat waar vrijheid is voor iedereen.”
Lees hier het openingswoord.

“De veelzijdige samenleving blijft leefbaar als we verdraagzaam met elkaar omgaan, als onrecht vermeden en zo nodig bestreden wordt. Laten we waken voor een klimaat waarin mensen slachtoffer worden van uitsluiting en waarin verdeeldheid ons prachtige land vergiftigt.”

Dat zei acteur en beeldend kunstenaar Jeroen Krabbé in zijn toespraak. Hij verwees naar het tv-programma ‘Verborgen verleden’ van vorig jaar, waarin hij ontdekte dat zijn voorouders uit Duitsland en Marokko komen. “Door die verrassende ontdekking voel ik me niet opeens een buitenstaander. Integendeel. Ik voel me eerder meer vereenzelvigd met Nederland dat zo’n rijkdom aan diversiteit kent”. Hij besloot me de woorden: “Laten we waken voor een klimaat waarin mensen slachtoffer worden van uitsluiting en verdeeldheid ons prachtige land vergiftigd. Laten we waakzaam zijn. Waakt! Waakt! Waakt!” Lees hier de hele toespraak van Jeroen Krabbé 

Dichter en voordrachtskunstenaar Gershwin Bonevacia droeg daarna zijn gedicht ‘Februaristaking’ voor. Hij begon met de woorden “Ik sta voor jullie. Jullie staan voor mij, dus wij staan voor elkaar.” In zijn gedicht maakte hij een link tussen 1941 en nu, hoe een gebeurtenis van lang gelden nog steeds een inspiratiebron is en maatschappelijke kwesties tijdloos zijn.
Lees het hele gedicht van Gershwin Bonevacia hier 

 

Defilé

Daarna werd om vijf uur bij het luiden van de klokken het defilé geopend en werden vele bloemen en kransen gelegd. Het Comité Herdenking Februaristaking 1941 opende het defilé, gevolgd door het gemeentebestuur van Amsterdam, vertegenwoordigd door locoburgemeester Laurens Ivens (die burgemeester Eberhard van der Laan verving wegens ziekte)  de wethouders Arjen Vliegenthart, Simone Kukenheim en Abdeluheb Choho.

Daarna volgden de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer der Staten Generaal: mevrouw Broekers-Knol en mevrouw Arib, de Gedeputeerde van de Provincie Noord-Holland/Jack van der Hoek, namens de Staatssecretaris van VWS Floris van Dijk, medewerker het Ministerie VWS, de leden van het dagelijks bestuur van Stadsdeel Centrum:  Jeanine van Pinxteren en Roeland Rengelink, namens de Verzetskoepels (COVVS): Dik de Boef en Kees Hulsman en de sprekers Jeroen Krabbé en Gershwin Bonevacia.

Zij werden begeleid door leerlingen die zijn verkozen tot Erfgoeddragers van het project Oorlog in mijn Buurt.

Daarna werden bloemstukken en bloemen gelegd door nabestaanden van februaristakers, de Gemeenteraad van Amsterdam, Gemeentes uit de Zaanstreek, ‘t Gooi, Kennemerland, Utrecht en overige gemeentes uit het land, Vakbonden en Politieke partijen, Jongerenorganisaties  en maatschappelijke organisaties. Vele bezoekers volgden, ze legden een bosje of een enkele bloem neer en stonden even stil bij de Dokwerker.

Zoals elk jaar kon het publiek zich warmen op het plein bij de vuurkorven met warme chocolademelk en napraten met elkaar. De Dokwerker en de bloemenzee mooi uitgelicht.

Kijk in onze fotogalerij voor meer foto’s van de herdenking.

Media aandacht

De herdenking van de Februaristaking 1941 kreeg in 2017 veel aandacht in de pers, o.a. het NOS Journaal kondigde de herdenking aan en deed verslag, de Amsterdamse tv zender AT5 was er live bij en dagbladen als Het Parool, de Volkskrant, Telegraaf, AD, de grote regionale kranten publiceerden vooraf en achteraf. In Vrij Nederland verscheen een uitgebreid artikel. Ook online bij onder meer nu.nl, NH Nieuws en Historiek was er aandacht.

Parra

De poster werd dit jaar gemaakt door de jonge kunstenaar Parra. Zijn ontwerp werd ook verwerkt in een korte videotrailer die veel gedeeld werd op social media.

Randprogramma 2017

In de weken rondom de herdenking werd een uitgebreid randprogramma georganiseerd door diverse organisaties met de Februaristaking 1941 als thema of inspiratiebron.

PoezieRevue

Zo bracht de School der Poëzie op 17 februari in het OBA Amsterdam Theater een ‘PoezieRevue’ met het thema Februaristaking. In een volle zaal met 300 jongeren van het Pieter Nieuwland College in Amsterdam-Oost. In januari werden daar lessen gewijd aan de Februaristaking. Tijdens de PoeziëRevue presenteerden 35 jongeren een eigen geschreven gedicht geïnspireerd door de Februaristaking. Hun voordrachten werden afgewisseld met muziek, dichters en dans optredens.

 

De jury, bestaande uit Joke Koningh, voorzitter van het Comité Herdenking Februaristaking 1941, en dichters Gershwin Bonevacia en K. Schippers, beoordeelden alle voordrachten.
De winnende drie gedichten en de eervolle vermeldingen vind je hier.

Verander in de Ander

Tijdens de avond ‘Verander in de Ander’ op donderdag 22 februari in De Balie kropen tegenpolen historicus, schrijver en journalist Wierd Duk en schrijver Willem Bosch in elkaars hoofd, door elkaars standpunten over het beleid van Trump te vertegenwoordigen. Beide sprekers hielden een rede vanuit het gezichtspunt van de ander (een oefening in empathie). Hierna gingen ze in gesprek over hoe ze dit vonden, het beleid van Trump, polarisatie en de rol van empathie. De avond werd ook via live stream uitgezonden en door bijna 200 mensen bekeken.

In het Stadsarchief Amsterdam opende donderdag 15 februari de tentoonstelling Stad in Oorlog en werd het gelijknamige boek gepresenteerd. In het openingswoord melde de directeur van het Stadsarchief de nieuwe foto’s van de Februaristaking 1941 en de afscheidsbrief van staker en verzetsman Willem Kraan die naar aanleiding van de oproep in het lustrumjaar bij hen binnen gekomen waren. Beide items kregen  vlak voor de herdenking 2017 veel aandacht in de pers.
De tentoonstelling is nog te zien t/m 14 mei in de hal van het Stadsarchief, het boek De Stad in Oorlog is er ook te koop.
Bekijk hier het digitale archief Februaristaking.

De Rode Loper op School

Net als vorig jaar hebben zo’n 150 leerlingen uit de groepen 7 en 8 van basisscholen Piet Hein en De Kraal in Amsterdam Oost kennis gemaakt met de Februaristaking. In de entreehal van Verzetsmuseum Amsterdam waren zo’n 100 dokwerkertjes te bewonderen, gemaakt door kinderen. In het project De Dokwerker van Stichting Kunsteducatie De Rode Loper op School lieten kinderen van twee basisscholen zien hoe je door je houding kunt opkomen voor jezelf en anderen. Met kunstdocent Marije van der Hoeven maakten ze beelden, die samen een onverzettelijke groep vormen. Met dichter Jos van Hest schreven ze er gedichten bij. Een ode aan De Dokwerker en aan de stakers die in opstand durfden te komen. De tentoonstelling was in de hal van het Verzetsmuseum te zien van 16 februari tot en met 5 maart 2017.

Concertlezing ‘ Het Wapen van Amsterdam’ 

Op zondag 26 februari vond een Concertlezing ‘Het Wapen van Amsterdam, wat betekent het nu?’ plaats in de sfeervolle Vondelkerk m.m.v Stadsherstel Amsterdam. Hierin stond de interpretatie centraal van het Amsterdamse Wapen (Koningin Wilhelmina verleende Amsterdam het devies: heldhaftig, vastberaden, barmhartig als eerbetoon voor met name de februaristaking) door oud en jong, nieuwkomers, oudgedienden en vluchtelingen. Een zoektocht in muziek, gedichten en brieven. Tinie IJisberg las voor uit brieven van haar vader, een Februaristaker, muziek van pianist Laurens van Rooyen, violiste Karien Kooiman en Mehmet Polat op Turks/Griekse Ud en Jiddische songs.

Foto expo Mozes en Aäronkerk

Verder was er de dag van de herdenking een foto expositie in de Mozes en Aäronkerk met achtergrondfoto’s van de Februaristaking 1941 en de nieuwe foto’s van de staking 1941 in de Zaanstreek (n.a.v. de publicatie in Vrij Nederland).